Interview met Marjanne Hagedoorn, practor docentprofessionalisering (Landstede)
Docenten in het mbo staan voor de uitdaging om zich continu te ontwikkelen. Niet alleen om hun vakkennis bij te houden, maar ook om vitaal, betrokken en wendbaar te blijven. Marjanne Hagedoorn, practor docentprofessionalisering, onderzoekt hoe docenten leren en hoe scholen dit beter kunnen ondersteunen. “Het begint allemaal met het expliciet maken van het leerproces van docenten zelf,” vertelt ze. “Beter leren begint bij het anders organiseren.”
Practoraat als scharnier tussen praktijk en onderzoek
Sinds 2020 leidt Hagedoorn het practoraat Docentprofessionalisering. “Je kunt een practoraat zien als een onderzoeksplatform zoals een lectoraat, maar dan nog dichter bij de onderwijspraktijk,” legt ze uit. “We ontwikkelen praktijkgerichte kennis en versterken zo het onderwijsproces. Ons doel is om professionalisering niet alleen te onderzoeken, maar ook in de praktijk vorm te geven. Docenten kunnen deelnemen als docent-onderzoeker en krijgen zo zelf de kans om te leren en bij te dragen.”
De rol past naadloos bij haar achtergrond. Hagedoorn promoveert op het leren van ervaren mbo-docenten bij de Open Universiteit en werkte jarenlang als docent en onderwijsadviseur. “Voor mij kwam alles samen: onderzoek, praktijk en beleid. Als practor kan ik een brug slaan tussen wetenschap en het dagelijks werk van docenten.”
Professionaliseringskansen liggen in teams
Volgens Hagedoorn gebeurt het echte leren vooral in teams. “Docenten leren vaak informeel van elkaar, maar dat blijft impliciet. We nemen zelden de tijd om stil te staan bij vragen als: hoe leer jij eigenlijk en wat zijn jouw ontwikkelbehoeften? Als je die gesprekken wel voert, ontdek je elkaars expertise en kun je beter gebruikmaken van het collectief.”
In plaats van extern cursussen in te kopen pleit zij ervoor om het potentieel binnen teams en mbo-organisaties beter te benutten. “Denk aan het benutten van zij-instromers die veel ervaring hebben in het beroepenveld. En leg het eigenaarschap binnen je team, maak leerbehoeften expliciet en maak samen keuzes. Volg teams in dat proces en zorg voor opschaling naar het niveau van organisatie. ”
Drie profielen
Ze benadrukt dat professionalisering maatwerk is en dat voorbeeldgedrag van collega’s en leidinggevenden het verschil kan maken. Uit haar recente onderzoek komen drie profielen naar voren, die elkaar kunnen overlappen:
- Docenten die vooral leren in het primaire proces: experimenteren met lesgeven, ontwerpen en direct werken met studenten.
- Docenten die taakgericht leren: door hun rol in schoolprocessen en organisatie brede taken.
- Docenten die formeel leren: via masteropleidingen, cursussen en netwerken buiten de school.
“Geen enkel profiel is beter dan het andere,” stelt Hagedoorn. “Het gaat erom dat scholen oog hebben voor die diversiteit en het gesprek aangaan over wat en hoe iemand zich wil ontwikkelen. Geef taal aan leren – hoe praten we erover – en kijk er systematischer naar, anders sneeuwt het onder in de praktijk van alledag.”
Profcraften
Het practoraat ontwikkelt ook praktische tools om professionalisering bespreekbaar te maken. Een voorbeeld is profcraften, geïnspireerd op jobcrafting. “Dat helpt teams om met elkaar in gesprek te gaan over hun leerproces en ontwikkelvragen. Het is geen heilige graal, maar wel een middel om expliciet te maken wat vaak impliciet blijft.”
Daarnaast verschijnen er artikelen en praktijktools op de website van het practoraat. “Zo zorgen we dat kennis niet op de plank blijft liggen, maar dat teams er zelf mee aan de slag kunnen. We willen voorkomen dat onderzoekend aan de slag gaan met professionalisering afhankelijk is van een paar onderzoekers in de school.”
Organiseer professionalisering anders
Hagedoorn samenvattend: “Ga niet méér doen in professionalisering, maar organiseer het anders. Maak het leren van docenten zichtbaar, praat erover en zie het als een continu proces. Als we dat doen, benutten we veel beter het potentieel van onze docenten en versterken we samen de kwaliteit van het mbo-onderwijs.”
Meer weten? Kijk op de website van het Practoraat Docentprofessionalisering voor artikelen en tools.
Dit interview is mede mogelijk gemaakt met MDIEU-subsidie van het ministerie van SZW en maakt onderdeel uit van het project Generatiemanagement in het mbo.
