SOM voert activiteiten uit die
bijdragen aan een betere
arbeidsmarktvoor werknemers
en werkgevers in het mbo.

Nieuwe afspraken over vaccinaties en sociale veiligheid in Arbocatalogus MBO

Goed nieuws voor het mbo! Onlangs is een aantal onderdelen van de Arbocatalogus MBO (opnieuw) goedgekeurd door de Nederlandse Arbeidsinspectie. Deze bevat nu nog meer afspraken om gezond en veilig werken te waarborgen. Zo zijn naast de aangepaste afspraken over vaccinaties en sociale veiligheid, en voor de onderdelen hijs- en hefgereedschappen, machineveiligheid en werken op hoogte voor verschillende praktijklokalen goedgekeurd, waaronder Afbouw, Bouwnijverheid , Machineveiligheid, Groen en Podium-en evenementen

Wat is een arbocatalogus?

In de Arbocatalogus MBO beschrijven werkgevers- en werknemersorganisaties gezamenlijk de afspraken over gezond en veilig werken, gebaseerd op doelvoorschriften van de overheid. Een doelvoorschrift is een norm in de wet waaraan sectoren en organisaties zich moeten houden. Of het nu gaat om het maximale geluidsniveau in een praktijklokaal of het veilig werken met gevaarlijke stoffen, dankzij de arbocatalogus weten werkgevers en werknemers welke normen en eisen er gelden voor hun sector.

De arbeidsinspectie toetst de catalogi iedere zes jaar om ervoor te zorgen dat de inhoud aansluit op de laatste ontwikkelingen, maatschappelijke veranderingen rondom sociale veiligheid en eisen met betrekking tot duurzaamheid en het klimaat. Een uitgebreide toelichting vind je in het Arboportaal.

Afspraken vaccinaties

Welke mbo-opleidingen kunnen zelf beslissen of zij vaccinaties aanbieden om docenten en studenten te beschermen tegen infecties die ze kunnen oplopen in het praktijkonderwijs, en welke opleidingen kunnen dat niet? Hierover zijn verschillende afspraken gemaakt voor de studierichting Groen en Dieren, Zorg en Welzijn, Uiterlijke Verzorging en de opleiding tot laborant. Het gaat hier voornamelijk om vaccinaties tegen Hepatitis-B en Tetanus. Zo kunnen mbo-scholen voor de studierichtingen Laboratorium en Groen en Dieren op basis van een risicobeoordeling zelf beslissen of zij vaccinaties willen aanbieden. Voor de opleidingen Zorg en Welzijn en Uiterlijke Verzorging is het aanbieden van een vaccinatie in de beroepspraktijk verplicht gesteld. Belangrijk om te vermelden is dat het gaat om het aanbieden van een vaccinatie en dat studenten en docenten dus niet verplicht zijn om een vaccinatie te ondergaan.

Meer informatie over vaccinaties opleidingen Groen en Dieren en Laboranten

Voor de studierichting Groen en Dieren en de opleiding tot laborant geldt dat mbo-scholen op grond van een risicobeoordeling en na advies van een bedrijfsarts zelf kunnen beslissen of zij docenten en/of studenten de mogelijkheid bieden zich kosteloos te laten vaccineren tegen Hepatitis-B of Tetanus.

Meer informatie over vaccinacties Zorg en Welzijn en Uiterlijke verzorging

In de arbocatalogus is voor de opleidingen Zorg en Welzijn en Uiterlijke Verzorging vastgelegd dat docenten en studenten die risico lopen op Hepatitis-B in het praktijklokaal van de mbo-school de mogelijkheid moeten krijgen zich kosteloos te laten vaccineren, nog vóórdat zij werkzaamheden verrichten waarbij risico op besmetting bestaat. Dit geldt ook voor studenten die stagelopen in bijvoorbeeld een zorgstelling, ziekenhuis of daaraan verbonden lab en daar in aanraking kunnen komen met Hepatitis-B. Voor de opleiding Zorg en Welzijn is een subsidie beschikbaar gesteld via de Subsidieregeling vaccinatie stageplaatsen Zorg.

Stappenplan aanbieden vaccinaties

Als een mbo-school vaccinaties wil aanbieden, kan de school de volgende stappen nemen:

  1. Inventariseer welke docenten en studenten in aanmerking komen voor een vaccinatie vanwege het risico op infecties. Bij de opleiding tot Laborant en de studierichting Groen en Dieren is dit alleen nodig als de risicobeoordeling dit vereist.
  2. Geef voorlichting aan de betrokken docenten en studenten en besteed daarbij aandacht aan de voor- en nadelen van de vaccinatie. Benadruk dat de vaccinatie niet nodig is voor personen die immuun zijn, bijvoorbeeld door eerdere vaccinaties. Bekijk voor inspiratie een voorbeeld van een hbo-instelling bij het organiseren van vaccinaties voor studenten.
  3. Laat het vaccineren plaatsvinden onder de verantwoordelijkheid van een (bedrijfs)arts.
  4. Leg goed vast dat de vaccinatie is aangeboden.

Afspraken sociale veiligheid

Een school hoort voor iedereen een veilige omgeving te zijn. Daar is geen plaats voor ongewenst gedrag zoals agressie, pesten, seksuele intimidatie en discriminatie. Dit kan de werksfeer namelijk negatief beïnvloeden en leiden tot ziekteverzuim en uitval. Daarom is het belangrijk dat elke mbo-school beschikt over beleid rondom sociale veiligheid, met uiteenlopende concrete maatregelen die dit handhaven. In de Arbocatalogus MBO zijn deze afspraken vastgelegd om een veilige omgeving te garanderen. Deze afspraken zijn opgedeeld in de categorieën ‘intern’ en ‘extern’.

Meer informatie over ongewenst gedrag intern

De voornaamste maatregelen om intern ongewenst gedrag tegen te gaan:

  • Gedragscode (on)gewenst gedrag opstellen.
  • Vertrouwenspersonen aanwijzen waar medewerkers terecht kunnen voor hulp en ondersteuning.
  • Klachtenregeling en -commissie instellen waar medewerkers een klacht kunnen indienen en deze laten opvolgen.
  • Ongewenst gedrag onderzoeken en maatregelen treffen.
  • Voorlichting geven aan medewerkers over het herkennen en voorkomen van ongewenst gedrag.
  • Instructies geven aan leidinggevenden en andere betrokken functionarissen over hoe zij ongewenst gedrag kunnen signaleren en aanpakken.
  • Nazorg bieden aan medewerkers die slachtoffer zijn van ongewenst gedrag.
Meer informatie over ongewenst gedrag door derden

Naast de maatregelen gericht op intern ongewenst gedrag door medewerkers en leidinggevenden zijn er ook (aanvullende) maatregelen tegen ongewenst gedrag door derden zoals studenten, indringers, bezoekers en leveranciers. Deze maatregelen zijn:

  • Het melden en registreren van incidenten.
  • Het opstellen van huisregels voor derden.
  • Het maken van een protocol voor situaties waarin sprake is van agressie en geweld door derden.
  • Het nemen van technische en bouwkundige maatregelen, bijvoorbeeld cameratoezicht en deuren met toegangscontrole.
  • Het realiseren van een alarmsysteem en alarmprocedure.

Vragen en contact

Wil je meer informatie over de aangepaste afspraken omtrent vaccinaties en sociale veiligheid in de mbo-sector? Bekijk dan de Arbocatalogus MBO. Houd er rekening mee dat SOM de website vernieuwt om deze toegankelijker te maken voor zowel werkgevers als werknemers. De nieuwe website wordt naar verwachting rond de zomer gelanceerd. Daarnaast organiseert SOM op 28 september de bijeenkomst ‘Werken met gezond verstand’, waar je meer te weten kunt komen over deze onderwerpen.